GLUTENLİ Mİ GLUTENSİZ Mİ?
Son dönemde aşırı popülerleşen glutensiz beslenme yararlı mı yoksa daha da karmaşık bir duruma mı sürüklüyor bizi? Gelin öncelikle gluten nedir bakalım
Gluten, arpa, buğday, yulaf, çavdar gibi tahıllarda bulunan ekmek, makarna, kek gibi besinlerin yapımında hamurun esnekliğini sağlayan bir proteindir. Gluten; başlıca 2 protein, glüten ve gliadin olmak üzere yüzlerce ilgili proteinden oluşan karmaşık bir yapıdadır.Gluteinin olumsuz etkilerinden gliadin de sorumludur. Gluten ve gliadin suda çözünmeyen prolaminler olarak adlandırılır. Gluten sindirimi bazı zamanlarda tolere edilemeyebilir. Glutensiz beslenme genellikle başta çölyak hastalığı, buğday alerjisi olmak üzere irritablbağırsak hastalığı, romatoid artrit, otizm, fibromiyalji, şizofreni gibi hastalıklarda kısıtlanmaktadır.
Gelelim glütensiz beslenmeye
Gluten free yani glütensiz diyet özellikle lif bakımından zengin içerikli olan çeşitli gıdalardan kaçınma sebebiyle lif bakımından, bazı vitamin ve mineral kayıplarına neden olabilmektedir. Demir, çinko, magnezyum ve kalsiyum gibi çeşitli vitaminlere ek olarak özellikle D vitamini, b12 ve folat gibi mikro besinlerden de yetersiz bir diyet modelidir. Uzun süre glütensiz beslenme glüten intoleransına da neden olmakta. Bu yüzden glütensiz beslenmeyi intoleransıolan kişiler haricinde uygulamak çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Ayrıca guleten içermeyen besinler yağ açısından da zengin olduğu için kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Bu nedenle glüten ilişikili bir hastalık olmadığı sürece zayıflamak veya daha sağlıklı olmak amacıyla glütensiz diyet uygulanmamalı, alerji, çölyak hastalığı, glüten intoleransı gibi gerekli durumlarda diyetisyen kontrolünde uygulama yapılmalıdır.
Az bilinen glüten içerikli besinler: Soya sosu, işlenmiş etler, malt aroması, hazır çorba ve sos karışımları, bazı dondurma ve tatlılar, hazır baharat karışımları, bazı sakız ve şekerlemeler.
Diyetisen Sena Begüm Özdemir
