Menşei ve Tarihçe
Batonsele, kökenlerini Orta Avrupa mutfak kültüründen alan özel bir tuzlu çubuk tarifidir.
İlk olarak 18. yüzyılda ortaya çıktığı tahmin edilen bu lezzet, zamanla Avrupa’dan
dünyaya yayılmış ve her mutfakta farklı yorumlarla yer bulmuştur.
İsminin Özelliği
“Batonsele” adı, Fransızca “baton” (çubuk) ve “sele” (şerit) kelimelerinin birleşmesiyle
oluşmuştur. Bu isim, çubuğun uzun, ince ve zarif şeklini yansıtmaktadır. Ancak
günümüzde Batonsele, genellikle tuzlu bir lezzet olarak tercih edilir ve bu ismi şeklinden almaya devam eder.
İçeriği ve Yapılışı
Batonsele’nin malzemeleri, sade ama bir o kadar lezzetlidir. Geleneksel olarak tereyağı, un, yumurta ve baharatlarla yapılan bu tuzlu çubuk, içeriğindeki mahlep ve hardal gibi aromalarla fark yaratır.
Malzemeler:
- 250 gr tereyağı (oda sıcaklığında)
- 2 adet yumurta (1 yumurta sarısı üzeri için ayrılacak)
- 1 bardaktan bir parmak eksik su ve zeytinyağı karışımı (3 yemek kaşığı zeytinyağı, geri kalanı su)
- 1 çay kaşığı silme hardal, 1 çay kaşığı mahlep
- 3 çay kaşığı tuz, 6 çay kaşığı şeker
- 5 – 5,5 su bardağı un
Üzeri için: Yumurta sarısı ile Susam ve çörekotu
Yapılış Aşamaları:
- Unun Hazırlanması: Unu geniş bir kaba eleyin. Ortasını havuz gibi açarak diğer malzemeleri ortasına ekleyin.
- Hamurun Hazırlanması: Malzemeleri yumuşak, ele yapışmayan bir hamur olana kadar yoğurun. Hamuru 15-20 dakika dinlendirin.
- Şekillendirme: Hamuru ikiye bölüp dikdörtgen şeklinde açın. Uzun şeritler halinde kesin ve elinizle çubuk şeklini verin.
- Tepsiye Dizme: Yağlanmış fırın tepsisine çubukları dizin. Üzerine yumurta sarısı sürüp susam ve çörekotu serpiştirin.
- Pışirme: Önceden 175 °C’ye ısıtılmış fırında, üzerleri iyice kızarınca kadar (yaklaşık 30-35 dakika) pişirin. Fırından çıkardıktan sonra tepside soğumasını bekleyin.
Sonuç: Bu tarifle yaklaşık 34-35 adet uzun tuzlu çubuk elde edersiniz. Batonsele, çay saatlerinde veya hafif atıştırmalık olarak ideal bir seçenektir.
Benzer Ürünlerle Karşılaştırma
Batonsele, tuzlu çubukların zarif ve lezzetli bir temsili olarak, “grissini” ve “pretzel stick” gibi ürünlerle benzerlik gösterir. Ancak mahlep ve hardal gibi özel tatlarla ayrı bir karakter kazanır. Grissini, İtalya kökenli olup daha sert ve ince bir yapıya sahiptir; genellikle çorba veya salatalarla tamamlayıcı olarak servis edilir. Pretzel stick ise Almanya’ya ait, yumuşak ve tuz kristalleriyle kaplanmış bir lezzettir.
Batonsele’nin farklılaştığı nokta, içeriğindeki mahlep ve hardalın şeker ve tuz dengesiyle birleşmesi hem atıştırmalık hem de çay saatlerinin zarif bir parçası haline gelmesidir. Ek olarak, üzeri susam ve çörekotu gibi geleneksel dokunuşlarla tamamlandığı için diğerlerinden daha zengin bir sunum sunar. Modern gastronomide Batonsele, sade bir çubuktan daha fazlasını vaadediyor; moleküler gastronomi teknikleriyle yenilikçi dokunuşlarla farklı damak zevklerine hitap ediyor.
Gastronomik Açıdan Değeri
Batonsele, sadece lezzetiyle değil, aynı zamanda sunumundaki zarafetiyle de dikkat çeker. Geleneksel tatlarla modern mutfak arasında bir köprü oluşturarak, farklı damak zevklerine hitap eder. Bu nedenle, Batonsele hem klasik hem de yenilikçi mutfaklarda sıkça tercih edilmektedir.
Görsel Sunum ve Estetik
Batonsele’nin sunumu, susam ve çörekotu gibi dokularla renklendirilir. Özellikle nostaljik tepsilerde ve minimal düzenlemelerle servis edildiğinde, misafirleriniz için hem görsel hem de damak zevki sunar.
Sağlık ve Beslenme Açısından Değeri
Batonsale, yoğun enerji içeriğine sahip bir tatlıdır. Tereyağı ve şeker ve tuz ve baharat oranı dolayısıyla ölçülü tüketilmesi önerilir. Daha sağlıklı alternatifler arayanlar için tam buğday unu ve organik tatlandırıcılar kullanılarak farklı tarifler geliştirilebilir.
Sonuç ve Geleceğe Yönelik Perspektifler
Batonsele, gelenekten moderniteye uzanan zarif bir atıştırmalık olarak hem nostalji sevenleri hem de yenilik arayanları cezbetmektedir. Gelecekte, fıstık ezmesi, acı biber tozu, kurutulmuş otlar veya baharat karışımları gibi farklı coğrafyalara özgü malzemelerle yeniden yorumlanarak daha geniş bir kitleye ulaşabileceği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra, glutensiz ve vegan versiyonlarıyla sağlık bilincine sahip tüketiciler için yeni seçenekler sunulabilir.
Modern tekniklerin, özellikle moleküler gastronomi ve 3D yazıcı teknolojilerinin, Batonsele’yi yeniden şekillendirme potansiyeli büyüktür. Örneğin, tatlı-tuzlu dengesini yenilikçi dokunuşlarla daha da geliştirerek veya şekil ve doku çeşitliliği sağlayarak gurme restoran menülerinin vazgeçilmez bir parçası haline getirilebilir. Batonsele’nin bu sınırsız yaratıcılık potansiyeli, onu hem geleneksel mutfakların hem de yenilikçi gastronominin yıldızı yapmaya aday göstermektedir.
Prof.Dr.Oğuz ÖZYARAL, Mikrobiyolog, Koruyucu Sağlık Uzmanı, Yazar, Antalya Belek
Üniversitesi, Rektör Yardımcısı